Lombok 6.7

Beste allemaal,

De laatste week van mijn verblijf op Lombok is aangebroken, het is maandagochtend half zes. Gisteren hebben we de ochtend op de school hard gewerkt. Nu het nog alleen om tanden en kiezen gaat melden zich natuurlijk minder mensen dan in de dagen daarvoor. Oren is toch iets minder eng dan je mond. Maar blijkbaar heeft de tamtam zijn werk gedaan en komen er steeds meer onaangekondigde mensen voor controle. Die ziet Auke dan tussen de behandelingen door en een controle resulteert in 9 van de 10 gevallen in een behandeling. Afhankelijk van de tijd doen we die dan meteen of krijgt men een afspraak. Die afspraak wordt dan soms weer niet nagekomen, zodat we weer een ander die “aan komt waaien” kunnen helpen. Er is dus altijd wel reuring in onze zaak. Af en toe verloopt een behandeling niet helemaal volgens plan en breekt er wat af van de kies die getrokken moet worden. Gelukkig hebben we dan de mogelijkheid om in de praktijk van dr. Farida de patiënt verder af te behandelen. Voor de persoon in kwestie minder leuk want die moet dan nog een keertje in de stoel en helemaal naar het winkelcentrum van Mataram komen. De meeste mensen hebben wel de mogelijkheid om over een brommertje te beschikken, al dan niet als passagier. Gistermiddag hadden we al 7 klanten op de lijst staan om in de praktijk te behandelen en daar kwam dus nog een pechvogel bij van de ochtend. Een mevrouw die we vorige week in de praktijk hebben behandeld moest ook terugkomen om een gaasje te laten verwijderen uit de holte van de getrokken kies. Omdat ze voor de tweede keer niet op kwam dagen hebben we haar verschillende keren door verschillende personen laten bellen, maar ze weigert te komen. Jantine heeft haar uitgebreid uitgelegd dat dat zeer onverstandig is, maar ze bleef bij haar standpunt. Ze zei dat ze zelf een gaasje had verwijderd en dat klopt ook wel, dat is het bijtgaasje dat iedereen in zijn mond krijgt na het trekken van een tand of kies. Gelukkig is Auke nog tot zondag hier en hopelijk bedenkt ze zich alsnog.

Gisteravond hebben we gezellig gegeten met onze assistent Adyt en zijn vrouw Maya. Tijdens dit eten werd door Adyt de relatie tussen Toon en Jan Wouter ter sprake gebracht. Hij viel bijna letterlijk van zijn stoel toen wij vertelden dat die getrouwd zijn en dat dat in Nederland kan. Toen hij een heel klein beetje van de verbazing bekomen was kwamen er de nodige vragen, met als klap op de vuurpijl: hoelang blijven ze bij elkaar? Wij spraken onze hoop uit dat dat zou zijn tot de dood hen scheidt en dat was voor onze gasten helemaal onbegrijpelijk. Zelf ben ik eigenlijk heel trots op Nederland op zo’n moment. Trots op het feit dat in ons land iedereen dezelfde rechten (en plichten) heeft. Maar toen alles een beetje bezonken was maakte Adyt de juiste opmerking: “als ze maar gelukkig zijn”. Het is voor iemand die hier leeft een geweldige constatering, immers alles is hier doordrenkt van de regels van de islam.

Adyt vertelde ook dat de kinderen die ik vorige week in zijn dorp heb gezien, gevraagd hebben wanneer ze voor behandeling mogen komen. Na de mogelijkheden op een rijtje te hebben gezet stelde Auke voor om de hele praktijk voor één dagje te verhuizen naar het dorp. En dat staat nu voor woensdag op de agenda. Dat betekent wel dat de patiënten die voor woensdagmorgen al in de agenda staan omgeboekt moeten worden. Meestal levert dat geen problemen op hier, mensen zijn enorm flexibel als het om afspraken gaat. Soms makkelijk, maar soms ook lastig als ze rustig 2 uur later komen dan op de planning staat!

Vandaag zijn we wederom in de ochtend actief in de school en vanmiddag weer naar de praktijk. Ik houd jullie op de hoogte, mede omdat ik iedere keer weer geniet van de reacties die ik krijg op mijn schrijfsels.

Dinsdagochtend 7.15 uur, ik heb al ontbeten. Gisteravond gezellig met Jantine gegeten op het strand bij Lotus Bayview. Net als thuis een etentje met een vriendin, we hebben heerlijk gegeten, gekletst en genoten van een glas wijn.

Over een half uur gaan Auke en ik naar het ziekenhuis waar we vorige week ook zijn geweest. Niet om patiënten te zien maar om te overleggen met het tandheelkundig team over de mogelijkheden om volgend jaar samen te werken. Gisteren hebben Koen en ik van plaats gewisseld, hij assisteerde Auke en ik zorgde voor alles er omheen. Wel vervelend voor Koen dat de eerste patiënt een kindje van 6 jaar was die zich met hand en tand (toepasselijke uitdrukking in dit geval) verzette tegen de lokale verdoving en tegen het trekken. Toen heeft deze oma toch nog maar even geholpen. Uiteindelijk is het gelukt om 2 rotte kiesjes te trekken en was het meisje blij met haar Sponge Bob kleurtjes die ik had meegenomen uit Nederland. ’s Middags waren Auke en Koen in de praktijk van Farida en heb ik met assistentie van Adyt patiënten behandeld. Ging prima. Op weg naar het hotel nodigde Tariq mij uit om bij hem thuis even langs te gaan en dat heb ik met veel plezier gedaan. Vlak voor dat we bij zijn huis waren hebben we even ijsjes gekocht, dus ben ik niet op de thee maar “op het ijs” geweest. Heel gezellig, ik kreeg meteen de trouwfoto’s van 20 jaar geleden te zien!

Auke belde net, we vertrekken. Vanavond verder.

Mijn laatste “werkdag” is aangebroken. Gisteren van 8.30 tot 13.00 uur in het ziekenhuis geweest. Mondkapje voor, handen op de rug en meekijken naar de patiënt waar al 7 andere dames omheen stonden; 4 assistentes en 3 studenten geneeskunde. Er was maar één tandarts aan het werk omdat de andere ziek was. Maar deze dame was wel allervriendelijkst en vroeg Auke regelmatig wat zij zou doen bij de patiënt die in de stoel lag. Zeker toen er aan het eind van de ochtend een jonge vrouw binnenkwam die een brommerongeluk had gehad. Na heel lang wachten op de röntgenfoto constateerde Auke 3 breuken op verschillende plaatsen in de onderkaak, de radiologe had er maar één gezien!? Helaas is er geen opererende kaakchirurg op Lombok en zal de operatie volgende week door een algemeen chirurg gedaan moeten worden. De tandarts gaf toe dat die helemaal niet zal letten op de juiste manier waarop de kaken op elkaar horen, dus daarna zou de vrouw ook nog weer orthodontisch behandeld moeten worden. Maar ze kan de operatie al niet betalen! Als ze meteen lid werd van een staatsverzekering dan heeft ze vanaf volgende week recht op hulp, vandaar het uitstel van de operatie. Maar orthodontie zit niet in de verzekering.

Toen we terugkwamen bij de school stond mijn eerste patiënt al op de stoep, die echter weer verdwenen was toen ik alles klaar had gezet en wilde beginnen. Geen nood, er melden zich altijd weer nieuwe patiënten aan. En zo werd mijn laatste werkmiddag in de school snel gevuld en kon ik iets over vieren het pand verlaten. Raar om te weten dat ik er op zijn vroegst pas volgend jaar weer terug zal komen, als Allah en God dat willen (en ik)!!

Vandaag gaan we naar het dorp van Adyt om daar te behandelen. Gisteravond is de stoel al naar het noorden vervoerd, wij vertrekken over 5 kwartier. Het zal wel een heftige dag worden, de omstandigheden waaronder we werken zullen minder zijn dan op de school. In ieder geval geen koeling van de ruimte en dat hebben we op de school wel, zij het minimaal. Vanavond een afscheidsetentje met Farida. Morgenvroeg werk ik niet meer, koffers pakken en om 12.00 uur mijn laatste ritje op Lombok met Tariq naar het vliegveld.

Nou, morgenvroeg werk ik niet meer, ik heb vandaag mijn portie dubbel en dwars gehad!! Om 9 uur begonnen in het dorp van Adyt, tot 12.15 uur gewerkt, even geluncht en toen van 13.00 tot 16.00 uur weer verder. In een kleine ruimte, zonder airco, met een “wapper” (zo’n ventilator) en een heleboel angstige patiënten. Met z’n vieren (Auke, Koen, Adyt en ik) hebben we 39 patiënten gezien, waarvan er zeker 30 behandeld. En vaak waren de behandelingen ingrijpend, maar dat is Auke wel toevertrouwd. Ik hoefde alleen maar te assisteren, Koen heeft keihard gewerkt om bij iedere patiënt de juiste instrumenten beschikbaar te hebben, en Adyt heeft, met een megadikke rechteronderkaak omdat hij gisteren bij Auke onder het mes is geweest, iedereen gerustgesteld en alles vertaald wat er te vertalen viel. Kortom een zeer memorabele laatste dag als vrijwilliger op Lombok. Morgenvroeg nog even ontbijten met Auke en Koen, even in de zon, een baantje zwemmen, koffers pakken en dan terug naar Belanda. Ik kreeg vandaag een verrassende e-mail waarin staat dat ik op het stuk Jakarta-Amsterdam een tussenstop in Singapore heb. Daar wist ik niets van, maar ik kan het, helaas, ook niet veranderen. Dan maar wat langer in de lucht hangen, als ik maar veilig thuiskom, toch?!

Dit is dus mijn laatste verslag vanaf Lombok, ook al staat er boven de verslagen dat ze vanuit Buchten komen. Eigenlijk klopt dat wel omdat Gidi ze op de website zet, waarvoor dank! Dank ook aan Jantine, dr. Djelantik, dr. Farida en vele andere mensen hier op Lombok. Maar bovenal heel veel dank aan jullie allemaal voor het geduldig lezen van mijn verslagen, de lieve en leuke reacties hierop en de financiële steun van velen. Dankzij jullie allemaal ben ik zo bevoorrecht geweest om weer vrijwilligerswerk te kunnen doen en daarmee voor een aantal mensen hier op Lombok een klein (soms pijnlijk) lichtpuntje te zijn geweest. Voor jullie allemaal een lieve groet vanaf dit, helaas niet voor iedereen, paradijselijke eiland.

Marie-José